Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. obudziły się na Górnym Śląsku pragnienia przyłączenia go do Polski. Gdy 20 października 1921 r. Rada Ambasadorów podzieliła terytorium plebiscytowe Górnego Śląska, co oznaczało podział polityczny terenu diecezji wrocławskiej, już następnego dnia, czyli 21 października, biskup wrocławski kardynał Adolf Bertram ustanowił Delegaturę Biskupią dla polskiego Śląska. Delegatem sprawującym nadzór nad polską częścią diecezji, mającym uprawnienia wikariusza generalnego, został mianowany ksiądz Jan Kapica, dziekan z Tychów.
Mimo zapewnień ze strony ze strony kardynała Bertrama o pomocy w tworzeniu odrębnego biskupstwa polskiego na Śląsku, tworzenie samodzielnych struktur kościelnych napotykało na przeszkody. Zmiany przyniosła decyzja papieża Piusa XI (ks. Achille Ratti, który w czasie plebiscytu przebywał na Śląsku jako papieski komisarz), który dekretem Kongregacji Konsystorialnej Sanctissimus Dominus Noster z 7 listopada 1922 r. utworzył Administrację Apostolską dla polskiej części Górnego Śląska, zależną bezpośrednio od Stolicy Apostolskiej. Na jej czele stanął ks. dr August Hlond, młody prowincjał Salezjanów, pochodzący z Brzęczkowic, k. Mysłowic. Rozpoczęto organizację nowych struktur kościelnych, powstały wówczas najważniejsze instytucje przyszłej diecezji śląskiej, czyli katowickiej. Przez wiele lat używano nazwy diecezja śląska, gdyż w dekrecie, który nominował ks. Hlonda na administratora użyto nazwy „Silesia superior”.
W lutym 1925 r. w Rzymie podpisano konkordat pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską, który zawierał plan reorganizacji diecezji i metropolii w Polsce. Wydana przez papieża Piusa XI 28 października 1925 r. bulla Vixdum Poloniae unitas szczegółowo określała strukturę terytorialną kościoła w Polsce, powołując m.in. diecezję katowicką. Została ona utworzona z dwóch różnych części diecezji wrocławskiej (obszaru Wikariatu Cieszyńskiego, który do końca I wojny światowej był częścią Śląska Austriackiego oraz wschodniej części pruskiego Górnego Śląska) i włączono ją do metropolii krakowskiej.
Pierwszym katowickim biskupem został dotychczasowy Administrator Apostolski ks. August Hlond, konsekrowany 3 stycznia 1926 r. kościele Apostołów Piotra i Pawła, który pełnił rolę katedry dla nowo powstałej diecezji. Za swoje wezwanie biskupie przyjął słowa św. Jana Bosko „Daj mi duszę, resztę zabierz”. Diecezja katowicka była wówczas najmniejszą diecezją w Polsce, liczyła 4216 km kw., około 915 tys. wiernych zebranych w 179 stacjach duszpasterskich, podzielonych na 18 dekanatów, w których pracowało około 300 księży.
Po mianowaniu w czerwcu 1926 r. biskupa A. Hlonda arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim oraz prymasem Polski, jego miejsce zajął ks. Arkadiusz Lisiecki, który rozpoczął budowę katowickiej katedry; w ciągu czterech lat sprawowania przez niego urzędu wybudowano 22 nowe kościoły. Jego pracę przerwała nagła śmierć podczas wizytacji duszpasterskiej 13 maja 1930 r.
Kolejnym biskupem został mianowany ks. Stanisław Adamski, który 8 listopada 1938 r. objął swoją jurysdykcją obszar Zaolzia przyłączonego do Polski jesienią 1938 r., a na początku stycznia 1939 r. także parafię Ciernie i jej filię w Świerczynowcu, należące do diecezji nitrzańskiej na Słowacji – w 1940 r. ustała jurysdykcja biskupa katowickiego nad tym obszarem. W 1941 r. biskup Adamski został wysiedlony ze Śląska przez gestapo, a w 1952 r. ponownie wygnany, tym razem przez władze komunistyczne.
Po jego śmierci w 1967 r. biskupem katowickim został ks. Herbert Bednorz, a jego następcą w 1985 r. ks. Damian Zimoń.
W marcu 1992 r. Jan Paweł II wydał bullę Totus Tuus Poloniae populus, która dokonała reorganizacji terytorialnej kościoła w Polsce. Część dekanatów z terenu diecezji katowickiej została przeniesiona do nowo powstałych diecezji bielsko-żywieckiej i gliwickiej. Obszar diecezji katowickiej uległ istotnemu zmniejszeniu, ale jednocześnie uzyskała ona status archidiecezji, a w skład metropolii katowickiej weszły jako sufraganie diecezje gliwicka i opolska.
Szóstym biskupem ordynariuszem katowickim był arcybiskup Wiktor Skworc, którego na stanowisku
metropolity katowickiego zastąpił 31 maja 2023 r. arcybiskup Adrian Galbas. Po latach powtórzyła się sytuacja z początku dziejów diecezji, kiedy po krótkim okresie sprawowania obowiązków, został mianowany biskupem innej diecezji – w dniu 14 grudnia 2024 r. przejął obowiązki metropolity warszawskiego. A nasza archidiecezja czeka na nowego pasterza…
Módlmy się w tej intencji.
